De blik naar buiten: poëzie in de 21ste eeuw

Over Poëzie als alternatief van Jeroen Dera

jeroen dera poezie als alternatief‘Meneer, waarom doet een dichter zo moeilijk?’ Vrijdagmiddag, het vijfde uur: 4 vwo heeft literatuurles. Als docent kun je er vergif op innemen dat deze vraag gesteld wordt. Bepaalde associaties bij poëzie blijken hardnekkig. Zo ook het idee dat poëzie iets is om ‘je gevoelens te uiten, bijvoorbeeld verliefdheid of verdriet.’ In zijn boek Poëzie als alternatief citeert poëziecriticus en universitair docent Nederlandse letterkunde Jeroen Dera bovenstaand poëziecliché om zich er vervolgens tegen af te zetten. Of in elk geval om dat beeld te nuanceren. ‘Dit boek wil laten zien dat poëzie, juist in de 21ste eeuw, een fenomeen is dat – tegen alle clichébeelden in – de blik naar buiten richt.’ Lees verder “De blik naar buiten: poëzie in de 21ste eeuw”

De boeken van 2021

Ik kijk in de kast: wat heb ik dit jaar gelezen? Zowat niks, dacht ik. Bij het zien van de ruggen echter komen langzaam vage herinneringen terug. Ik kijk op de eerste pagina: ja, aankoopdatum van dit jaar – die dus ook. Langzaam wordt het lijstje langer, ietsjes langer. Weinig blijft het. En vooral: weinig beklijft het. Ik was drukker dan ooit en dat kostte niet alleen veel tijd die anders zou lezen, maar ook aandacht.  Nu ik terugkijk op dit boekenjaar valt me vooral op dat ik best wat tegenvallende boeken heb gelezen. Lees verder “De boeken van 2021”

‘Schrijft u over mij maar niks’

Over Nescio. Leven en werk van J.H.F. Grönloh van Lieneke Frerichs

Biografie Nescio Lieneke Frerichs‘Saai’ bestaat niet, zei criticus Arjen Fortuin eens. Daar zit veel in. Wat voor de een saai is, is voor een ander juist razend interessant. En toch is ‘saai’ het woord dat bij me opkomt bij het lezen van de biografie Nescio. Leven en werk van J.H.F. Grönloh, geschreven door Lieneke Frerichs. En ik kan toch niet zeggen dat het onderwerp me niet interesseert. Ik vrees dat ik tegen deze biografie hetzelfde bezwaar heb als tegen sommige andere, zoals die van Willem Frederik Hermans. Lees verder “‘Schrijft u over mij maar niks’”

Algoritmes in bikini

Over Het internet is stuk van Marleen Stikker

Marleen Stikker Het internet is stuk‘Trots en schaamteloos vertoonden de eerste locomotieven in 1825 onbarmhartige kamraderen op hun flanken. Toen waren de vrouwen gepantserd, maar de machines liepen in bikini,’ schreef Willem Frederik Hermans in het gelijknamige essay uit 1974. Het stoort Hermans dat de moderne apparaten niet meer kunnen worden opengemaakt. ‘Schroeven of bouten zijn er niet meer aan te ontdekken. De klinknagel en de puntlas werpen onverbiddelijke barrières op tegen de nieuwsgierigheid van vader en zoon. Meer en meer machines komen zelfs dichtgeplakt onder het publiek en kunnen, als ze defect raken, alleen nog maar worden weggegooid.’ In de decennia sinds Hermans dit schreef heeft deze ontwikkeling zich alleen maar verder doorgezet. Dat is niet alleen een probleem voor de knutselende hobbyvader, maar voor ons allemaal. Hoe groot dat probleem is, en van welke aard, legt Marleen Stikker indringend uit in haar boek Het internet is stuk. Lees verder “Algoritmes in bikini”

Het ene streven is niet meer waard dan het andere

Interview met Martijn Knol over zijn roman De lange adem

Martijn-Knol-De-lange-ademZes jaar werkte Martijn Knol aan zijn nieuwe roman De lange adem. Na de novelle Elders uit 2014 is dit zijn vierde roman. ‘In stilte’ werkte hij eraan, zoals de auteursbio op de binnenflap vermeldt. Wie hem op internet zoekt, komt behalve zijn eigen website en blog niet veel tegen. Wat er over Martijn Knol te vinden is, gaat waarschijnlijk over een naamgenoot, wat nog wel eens voor verwarring zorgt. ‘Er is een andere Martijn Knol die aan wielrennen doet. Een tijdje geleden kwam iemand naar me toe en vroeg of ik tips voor hem had. “Ja,” zei ik, “gewoon doortrappen.”’ Zijn plek buiten het centrum van de aandacht bevalt hem wel. ‘Ik ben wel gecharmeerd van schrijvers van wie je helemaal niets weet, zoals Salinger of Elena Ferrante. Het enige wat je kunt doen is hun boeken lezen. Dat vind ik wel mooi. Deze tijd vraagt misschien ook wel om een beetje persoonlijke terughoudendheid en het boek het boek te laten zijn.’ Lees verder “Het ene streven is niet meer waard dan het andere”

Omdat het maar eens voorbij moet zijn

Over Quarantaine. Dagboek in tijden van besmetting van Ilja Leonard Pfeijffer

Ilja Leonard Pfeijffer - Quarantaine‘De parasols op Piazza delle Erbe zijn uitgeklapt. De tafeltjes staan ver uit elkaar, maar Stella mag aan mijn tafeltje zitten onder de zoemende zomeravondlucht.’ Het 25 juni 2020 en met deze aantekening sluit Ilja Leonard Pfeijffer de een-na-laatste dag van Quarantaine af, zijn dagboek in tijden van besmetting. De eerste aantekening begon hij op 9 maart. Vanuit zijn woonplaats Genua zag hij van dichtbij hoe Noord-Italië de eerste grote brandhaard van het virus in Europa werd. ‘Ik moet toegeven dat ik het virus aanvankelijk had onderschat.’ Lees verder “Omdat het maar eens voorbij moet zijn”

Dromen tijdens de Great Depression

Over Of mice and men van John Steinbeck

John Steinbeck - Of mice and men‘Doe je dit om mij te tarten?’ vroeg het bezoek. Het bezoek – het was een hij – keek in de boekenkast, dwaalde met zijn ogen naar de ‘s’ en constateerde met enig ongenoegen dat er niets van John Steinbeck stond. Waarom hij Steinback zo goed vond, weet ik niet meer – het is inmiddels jaren geleden. Nu ik dan eindelijk zelf iets van Steinbeck gelezen heb, snap ik het wel. Mijn nieuwe lievelingsschrijver is hij niet meteen geworden, maar Of mice and men is zonder meer een mooie novelle. Lees verder “Dromen tijdens de Great Depression”

Je kunt verhalen herzien en nieuwe verhalen beginnen

Interview met Sander Kollaard over zijn roman Uit het leven van een hond

Sander Kollaard Uit het leven van een hond‘Zo ziet mijn leven er op dit moment uit,’ zegt Sander Kollaard (1961) ineens. We zitten op een terras in Amsterdam. De schrijver woont in Zweden en is voor tien dagen overgekomen voor de promotie van zijn roman Uit het leven van een hond die eind juni werd bekroond met de Libris Literatuur Prijs. Er is zojuist een enorme hoosbui losgebarsten, maar boven onze tafel hangt een grote parasol. ‘Overal vallen buien en gebeuren vreselijke dingen, maar ik zit lekker droog.’ Lees verder “Je kunt verhalen herzien en nieuwe verhalen beginnen”

Falende ouders

Over Kus van Julien Ignacio en Lastmens van Elke Geurts

Julien Ignacio KusEén op de twaalf Nederlanders is opgegroeid in een gezin met drankproblemen. Zestig procent van die kinderen krijgt als volwassene last van depressies, angststoornissen of verslavingen. Het cliché wil dat deze kinderen op een goudmijn zitten mochten ze ooit willen gaan schrijven, maar de misère zal altijd groter zijn dan de kwaliteit van het eventuele boek. Na Het beroep van mijn vader en Het echte leven was Kus van Julien Ignacio een nieuwe loot aan de stam van geweldaddige­vader­literatuur. En zonder meer het beste van deze drie. Lees verder “Falende ouders”

Romans als een Japanse tuin

Interview met Jannie Regnerus over haar roman Het wolkenpaviljoen

Jannie Regnerus-Het-wolkenpaviljoen-voorplat Tijdens haar verblijf van twee jaar in Mongolië begon beeldend kunstenaar Jannie Regnerus (1971) met schrijven om de wonderlijke dingen om haar heen vast te leggen. Het mondde uit in het verslag De volle maan als beste vriend. Over haar jaar in Japan in een gastatelier schreef ze Het geluid van vallende sneeuw. Daarvoor ontving ze in 2007 de Bob den Uyl Prijs voor het beste reisboek. Vanaf dat moment begon ze ook romans te schrijven en inmiddels is ze meer schrijver dan beeldend kunstenaar. De verhouding is 80-20, schat ze, of misschien zelfs 90-10. Onlangs verscheen haar vierde roman Het wolkenpaviljoen, waarin een architect zijn leven opnieuw moet vormgeven na een scheiding. ‘Ik wil begrijpen waarom de mens zo veerkrachtig is. Dat is het thema van al mijn boeken.’ Lees verder “Romans als een Japanse tuin”

Blijf op de hoogte