Niemand wil vluchteling worden

Over Zolang de citroenbomen bloeien van Zoulfa Katouh

omslag Zoulfa Katouh - zolang de citroenbomen bloeien‘Nog altijd gaat geen dag voorbij zonder gevechten of explosies. Van Russische bombardementen in het noordwesten tot Turkse drone-aanvallen in het noordoosten en Israëlische luchtaanvallen rond de hoofdstad Damascus,’ meldde de NOS eind september over de burgeroorlog in Syrië. Dit conflict kostte al aan meer dan 350.000 mensen het leven, maar na twaalf jaar is de berichtgeving erover schaarser geworden. Ik zocht op hoe het nu in Syrië was vanwege Zolang de citroenbomen bloeien, een jeugdroman (15+) van de Syrisch-Candase schrijfster Zoulfa Katouh die zich afspeelt in Homs. ‘Homs staat bekend als de bakermat van de Syrische revolutie. Ik wilde een eerbetoon brengen aan die stad,’ zegt de schrijfster in de een interview. Lees verder “Niemand wil vluchteling worden”

Falend streven

Over Alkibiades van Ilja Leonard Pfeijffer

Ilja-Leonard-Pfeijffer-AlkibiadesAlkibiades ho kalós: de mooiste man van Griekenland. Extravagant, ambitieus, Olympisch winnaar, strateeg. Maar ook opportunistisch, een overloper en tweemaal ter dood veroordeeld. Over deze Alkibiades, zoon van Kleinias, die leefde van 450 tot 404 voor Christus, schreef Ilja Leonard Pfeijffer zijn gelijknamige, omvangrijke roman. De roman vertelt het levensverhaal van de hoofdpersoon zoals door hemzelf opgetekend. In ballingschap richt hij zich tot de mannen van Athene met een pleidooi om hem nog één keer te vertrouwen. Hij kan Athene redden in de oorlog tegen de Spartanen. Daar neemt hij uitgebreid de tijd en ruimte voor – het verhaal beslaat zo’n 770 pagina’s – maar hij heeft ook wel het één en ander uit te leggen. Lees verder “Falend streven”

Het instrument van de verandering

Over Veranderen: methode van Édouard Louis

Edouard-Louis-methode-veranderen‘Is dat waar Nadya jaren later op zou doelen toen ze zei dat ik had geprofiteerd van alles wat ze aan me had doorgegeven.’ Deze zin staat op pagina 186 en treft me om een andere reden dan ik van tevoren zou hebben kunnen bedenken. Het boek is overigens Veranderen: methode van Édouard Louis. Het verwijt is afkomstig van de moeder van Elena, Louis’ vriendin van de middelbare school. Louis heeft zijn studie in Amiens afgerond en vertrekt naar Parijs om zijn studie te vervolgen aan de prestigieuze Ecole Nationale Superieure. Elena weet op dit moment al dat zij en Louis elkaar niet meer zullen zien. Op dit moment in Veranderen: methode hebben we de ellendige jeugd van Louis gelezen en ook welke rol Elena en haar familie speelden in de vlucht uit zijn eigen milieu. Lees verder “Het instrument van de verandering”

Dromen van leerlingen

Over De droomfabriek van Gerwin van der Werf

de droomfabriek gerwin van der werf‘“Ze dumpen hun dromen voor je voeten als offerandes en jij moet op je tenen lopen om ze niet te vertrappen. Een goede leraar vindt dat niet eens erg, die vindt dat nog leuk ook, een leraar zoals Peter of Geke…’” Wiskundeleraar Ludo legt beginnend docent Josie uit hoe het zit in het onderwijs. Strikt genomen zou je Josie niet eens beginnend docent moeten noemen. De tweeëndertigjarige Josie zegde haar baan als data-engineer op om als docent aan de slag te gaan. Geen ervaring, geen opleiding: ze is de onbevoegde docent waar je in de krant zo vaak over leest als het gaat om de crisis in het onderwijs. De droomfabriek van Gerwin van der Werf vertelt hoe het Josie de eerste maanden voor de klas vergaat: een roman over kansengelijkheid, onderwijs en grensoverschrijdend gedrag. Lees verder “Dromen van leerlingen”

De beste boeken van 2022

Het is niet dat ik tegenwoordig bijzonder weinig lees. Ik telde even mijn lijstje na en kwam dit jaar op zo’n veertig boeken. Het is alleen dat ik nauwelijks nog de tijd heb, of neem, om erover te schrijven. Met dit jaar slechts twee stukken is het qua schrijven wel een dieptepunt. Tien jaar geleden begon ik hier met aantekeningen bij wat ik allemaal las. Dat ‘allemaal’ was toen letterlijk: een aantal jaar schreef ik iets over élk boek dat ik las. Dat was interessant, omdat het me dwong tot een goede overdenking van wat ik las. Vaak bleek ik iets te snel van oordeel, moest ik bij het herlezen van passages erkennen dat het toch net wat anders zat dan ik na eerste lezing dacht. Lees verder “De beste boeken van 2022”

Na de scheiding

Over Wie is die vrouw? van Elke Geurts

Elke Geurts - Wie is die vrouwHoe schrijf je over je geliefde? Of over je ex? ‘Als ik een vrouw had die zó over mij zou schrijven, zou ik onmiddellijk naar haar terugrennen,’ zei de redacteur van een radioprogramma die Elke Geurts graag in de uitzending wilde hebben om te spreken over haar columns over haar scheiding. Later ook nog een keer over het boek dat voortkwam uit de scheiding Ik nog wel van jou. Haar nieuwste roman Wie is die vrouw? vormt een tweeluik met het vorige boek. Ditmaal beschrijft Geurts de jaren na de scheiding, hoe haar leven verderging en een nieuwe relatie – met de redacteur. Net als haar vorige boek vermengt Geurts de werkelijkheid met fictie om er een roman van te maken, maar het valt me soms lastig die twee uit elkaar te houden. Lees verder “Na de scheiding”

De blik naar buiten: poëzie in de 21ste eeuw

Over Poëzie als alternatief van Jeroen Dera

jeroen dera poezie als alternatief‘Meneer, waarom doet een dichter zo moeilijk?’ Vrijdagmiddag, het vijfde uur: 4 vwo heeft literatuurles. Als docent kun je er vergif op innemen dat deze vraag gesteld wordt. Bepaalde associaties bij poëzie blijken hardnekkig. Zo ook het idee dat poëzie iets is om ‘je gevoelens te uiten, bijvoorbeeld verliefdheid of verdriet.’ In zijn boek Poëzie als alternatief citeert poëziecriticus en universitair docent Nederlandse letterkunde Jeroen Dera bovenstaand poëziecliché om zich er vervolgens tegen af te zetten. Of in elk geval om dat beeld te nuanceren. ‘Dit boek wil laten zien dat poëzie, juist in de 21ste eeuw, een fenomeen is dat – tegen alle clichébeelden in – de blik naar buiten richt.’ Lees verder “De blik naar buiten: poëzie in de 21ste eeuw”

De boeken van 2021

Ik kijk in de kast: wat heb ik dit jaar gelezen? Zowat niks, dacht ik. Bij het zien van de ruggen echter komen langzaam vage herinneringen terug. Ik kijk op de eerste pagina: ja, aankoopdatum van dit jaar – die dus ook. Langzaam wordt het lijstje langer, ietsjes langer. Weinig blijft het. En vooral: weinig beklijft het. Ik was drukker dan ooit en dat kostte niet alleen veel tijd die anders zou lezen, maar ook aandacht.  Nu ik terugkijk op dit boekenjaar valt me vooral op dat ik best wat tegenvallende boeken heb gelezen. Lees verder “De boeken van 2021”

‘Schrijft u over mij maar niks’

Over Nescio. Leven en werk van J.H.F. Grönloh van Lieneke Frerichs

Biografie Nescio Lieneke Frerichs‘Saai’ bestaat niet, zei criticus Arjen Fortuin eens. Daar zit veel in. Wat voor de een saai is, is voor een ander juist razend interessant. En toch is ‘saai’ het woord dat bij me opkomt bij het lezen van de biografie Nescio. Leven en werk van J.H.F. Grönloh, geschreven door Lieneke Frerichs. En ik kan toch niet zeggen dat het onderwerp me niet interesseert. Ik vrees dat ik tegen deze biografie hetzelfde bezwaar heb als tegen sommige andere, zoals die van Willem Frederik Hermans. Lees verder “‘Schrijft u over mij maar niks’”

Algoritmes in bikini

Over Het internet is stuk van Marleen Stikker

Marleen Stikker Het internet is stuk‘Trots en schaamteloos vertoonden de eerste locomotieven in 1825 onbarmhartige kamraderen op hun flanken. Toen waren de vrouwen gepantserd, maar de machines liepen in bikini,’ schreef Willem Frederik Hermans in het gelijknamige essay uit 1974. Het stoort Hermans dat de moderne apparaten niet meer kunnen worden opengemaakt. ‘Schroeven of bouten zijn er niet meer aan te ontdekken. De klinknagel en de puntlas werpen onverbiddelijke barrières op tegen de nieuwsgierigheid van vader en zoon. Meer en meer machines komen zelfs dichtgeplakt onder het publiek en kunnen, als ze defect raken, alleen nog maar worden weggegooid.’ In de decennia sinds Hermans dit schreef heeft deze ontwikkeling zich alleen maar verder doorgezet. Dat is niet alleen een probleem voor de knutselende hobbyvader, maar voor ons allemaal. Hoe groot dat probleem is, en van welke aard, legt Marleen Stikker indringend uit in haar boek Het internet is stuk. Lees verder “Algoritmes in bikini”

Blijf op de hoogte