just read

Nog een kans voor Pirandello

Over Iemand, niemand en honderdduizend van Luigi Pirandello

Pirandello-iemand-niemand-en-honderdduizend God, wat heb ik hem vervloekt. Zittend op de Aventijn met Pirandello in mijn hand, Novelle per un anno. Ik studeerde in Italië en volgde een vak over deze schrijver. De taal sprak ik inmiddels meer dan behoorlijk, maar het literaire Italiaans was nog moeilijk. Ik ploegde maar moeizaam door Pirandello’s verhalen over ruraal Sicilië. Ik heb me altijd afgevraagd of het de schrijver was, in 1934 gelauwerd met de Nobelprijs, die me niet echt aanstond of dat het mijn tekortschietende Italiaans was. Onlangs vond ik in de kringloopwinkel een vertaling van zijn roman Iemand, niemand en honderdduizend. Vooruit, nog een kans dan. Lees verder “Nog een kans voor Pirandello”

Blijf je je hele leven wie je denkt te zijn?

Over De herinnerde soldaat van Anjet Daanje

Anjet-Daanje-De-herinnerde-soldaat ‘Je kunt verhalen herzien en nieuwe verhalen beginnen,’ zei Sander Kollaard eens in een interview. ‘Wat essentieel is om te begrijpen aan de hele discussie over identiteit, is dat het verhalen zijn die we onszelf en anderen vertellen.’ Het lijkt of Anjet Daanje met deze zinnen in haar hoofd De herinnerde soldaat heeft geschreven. Vorig jaar las ik voor het eerst iets van haar en nu deze roman. Ik denk dat het het beste boek is dat ik in jaren heb gelezen. Lees verder “Blijf je je hele leven wie je denkt te zijn?”

Rouwdouwer legt rekenschap af

Over Rouwdouwers van Falun Ellie Koos

‘Waarom zijn we zo gemaakt dat we de wereld niet verdragen?’ Ada vraagt het zich af wanneer een pasgeboren puppy moeite heeft met overleven omdat hij verstoten is door de moeder. Een opmerkelijk moment waarin ze iets van gevoel toelaat – haar vader en zij waren immers rouwdouwers. Ada jankt niet, zoals ze het zelf zegt, in tegenstelling tot haar broertje Broos. Deze levenshouding van Ada wordt in het debuut Rouwdouwers van Falun Ellie Koos op de proef gesteld – dat voel je aan alles. Ik kreeg deze roman getipt en hoewel ik aanvankelijk nog enige reserves had, vond ik het steeds beter worden. Lees verder “Rouwdouwer legt rekenschap af”

Pijn is een pikhouweel

Over Nachtschade van Emma Laura Schouten

Emma-Laura-Schouten-Nachtschade ‘Het liefst dreef ik op mijn rug, zodat mijn oren zich net onder de waterspiegel bevonden en het gillen van andere kinderen werd gedempt in de stilte van de onderwaterwereld.’ De hoofdpersoon in Nachtschade, de debuutroman van Emma Laura Schouten, beschrijft hoe ze ‘s zomers in het duinmeer drijft. Mooi beeld. Dit staat in het begin van de roman en hoe langer je leest, hoe meer je begrijpt dat de hoofdpersoon behoefte heeft aan een leven ‘gedempt in stilte’. Ze lijdt aan migraine, welks aanvallen haar dwingen om dagen door te brengen in ‘tussentijd’ met de gordijnen gesloten – ook het licht moet gedempt. Lees verder “Pijn is een pikhouweel”

De weg het woud uit

Over Hutten bouwen van Sonja Schulte

Sonja-Schulte-Hutten-bouwen ‘Nel mezzo del cammin di nostra vita,’ begint Dante zijn Commedia, ‘mi ritrovai per una selva oscura.’ Of in vertaling van Ike Cialona en Peter Verstegen: ‘Op ‘t midden van ons levenspad gekomen,/ kwam ik bij zinnen in een donker woud.’ Het bos om jezelf te hervinden, maar het is bij uitstek ook een plek om te verdwalen. In Hutten bouwen, het debuut van schrijver en beeldend kunstenaar Sonja Schulte (1982), vervult het bos beide functies. ‘Het bos lijkt een enorme wereld, maar een veilige: ik ben op een eiland, ik kan hier niet verdwalen. Het is onmogelijk om echt te verdwijnen en ik kan dus zo ver verdwijnen als ik wil.’ Lees verder “De weg het woud uit”

Mijn leesjaar 2024

Eerst het zuur, dan het zoet. Het zoet: de beste boeken die ik afgelopen jaar las. Maar eerst dus. Dat er een leescrisis is in Nederland is genoegzaam bekend. Uit het laatste vergelijkende internationale onderzoek PISA (uitgevoerd in 2022) bleek dat Nederlandse vijftienjarigen slechter zijn gaan lezen dan hun leeftijdsgenoten vier jaar eerder. Een derde van de jongeren haalt het minimumniveau niet om mee te kunnen in de maatschappij en loopt het risico om laaggeletterd school te verlaten. Vanaf 2015 laat de leesvaardigheid een scherpe daling zien. Volgens onderzoeker Jeroen Dera is de leescrisis breder dan alleen het niveau: elk jaar worden er minder boeken gekocht en minder boeken uitgeleend bij de bibliotheek. Zolang het niet-verhogen van de btw op boeken en tijdschriften nog geen dekking in de begroting heeft, ben ik er niet gerust op en kun je verwachten dat er nog weer minder boeken gekocht worden. Nu maak ik mij hier, als docent Nederlands, natuurlijk grote zorgen om. Maar waar ik mij ook zorgen om maak: mijn eigen ‘leescrisis’. Lees verder

Bespiegelingen in opengelaten ruimte

Over Bluets van Maggie Nelson

Maggie Nelson Bluets Ergens halverwege het gesprek kwam de vraag op wat we eigenlijk lazen. Een essay, vond ik. De vriend met wie ik sprak – we hadden het over Bluets van Maggie Nelson – ging in zijn lezing ervan uit met een roman van doen te hebben. Ik miste een kern in dit boekje, welks aanwezigheid ik toch wel prettig vond in een essay. Een lijn? Waren het meer losse aantekeningen? Laten we het erop houden dat Bluets zich niet makkelijk laat classificeren – en dat denk ik ook niet wil. Lees verder “Bespiegelingen in opengelaten ruimte”

De schrijfster en haar aantekenboekje

Over Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje

Anjet Daanje - Het lied van ooievaar en dromedaris Dunne boeken zijn me liever dan dikke. Dikke zijn vaak onnodig lang – is het verhaal zo veel pagina’s echt waard? In best wat gevallen: zeker niet. Ik denk aan het vorig jaar gelezen Alkibiades van Ilja Pfeijffer of Vernietigen van Michel Houellebecq. Maar ‘in best wat gevallen’ is niet ‘altijd’ en er zijn dus uitzonderingen. Ik las afgelopen vakantie Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje en het zou wel eens het beste boek kunnen zijn dat ik dit jaar lees. Lees verder “De schrijfster en haar aantekenboekje”

Is het voor een cijfer? Of leer je voor het leven?

Over Is het voor een cijfer? Hoe jongeren meer kunnen leren met minder stress van Johannes Visser

Johannes Visser - Is het voor een cijfer Vraag: hoeveel toetsen maakt een leerling per jaar? Te veel – zeker. Maar hoeveel? Het blijken er 102 te zijn, zo lees ik in het boekje Is het voor een cijfer? van Correspondentjournalist en oud-leraar Nederlands Johannes Visser. Gemiddeld dan, 102. Het kan veel erger. Bijvoorbeeld op mijn school – een gymnasium in Amsterdam. Nu het eind van het schooljaar zich aandient telde ik het aantal cijfers dat een van mijn tweedeklassers dit jaar had gekregen. Het bleken er maar liefst 130! En dat op veertig weken school. Nogmaals, dat zijn er te veel. Deze stelling van Visser onderschrijf ik dan ook volledig. Toch heb ik erg grote moeite met dit boekje. Lees verder “Is het voor een cijfer? Of leer je voor het leven?”

‘Ik hecht geen waarde aan duistere motieven’

Over Winarta van Basuki Gunawan

Busaki-Gunawan-Winarta ‘Oeroeg was mijn vriend,’ begint de Nederlandse planterszoon zijn verhaal in de gelijknamige novelle van Hella Haasse. De blik van de kolonist maakt hem echter blind voor de vraag of de vriendschap wederzijds was. Wanneer de planterszoon als jongeman terugkeert naar het land uit zijn jeugd, zal het niet lang meer duren voor het onafhankelijk is: Indonesië. Hij ontmoet dan iemand in wie hij Oeroeg meent te herkennen – of hij het daadwerkelijk is, blijft in het midden. ‘Je hebt hier niets te maken,’ zegt deze figuur tegen de Hollander. Het is de enige keer (of op zijn minst een van de weinige keren; ik heb het niet helemaal nagezocht) dat de gekoloniseerde een stem krijgt. In Winarta, een novelle van Basuki Gunawan die niet al te lang van Oeroeg verscheen, krijgt deze wel een stem. Een collega raadde me deze novelle aan als het Indonesische antwoord op Oeroeg. Lees verder “‘Ik hecht geen waarde aan duistere motieven’”

Blijf op de hoogte