Na Zondagsgeld en Retour Palermo komt Philip Snijder nu met zijn derde roman, Het geschenk. In 
deze nieuwste roman doet een jongeman zijn ernstig zieke vader Joop een belofte: hij zal kennis gaan maken met zijn grootvader Willem nu Joop nog leeft. Hij schuift de kennismaking echter steeds voor zich uit, totdat hij nog maar twee dagen de tijd heeft. Deze laatste dagen is hij druk in de weer om zijn belofte na te komen. Het verslag van de ontmoeting wil hij zijn vader als geschenk ‘geven’. Maar voor het zover is, lezen we vooral wat hij allemaal uit de weg gaat.
Snijder blijft met Het geschenk op bekend terrein. Net als in zijn debuut woont de hoofdpersoon (een naamloze ik-verteller van ergens in de twintig) op het Bickerseiland in Amsterdam en heeft hij een vader die uit Groningen komt. En ook dit keer is hij een buitenstaander in zijn familie.
We leren de ik-figuur in een mooie proloog kennen als puber in de jaren zeventig. Hij is met zijn moeder in de tram op weg naar de Valeriuskliniek waar hij slecht nieuws te horen zal krijgen over de hersentumor van Joop. Snijders inkleuring van het ruziënde gezin is sterk. De protagonist blijkt een pedante puber te zijn die zich schaamt voor zijn volkse ouders, zoals naar voren komt in gesprek met de neuroloog:
‘Ik was me opeens ten volle bewust van de verplichtingen die mijn hoedanigheid van zestienjarige intellectueel me oplegden. Vier schooljaren atheneum-A had ik er bijna opzitten. Dat betekende op zijn minst dat geen ander dan ik voor ons gezin de communicatie moest voeren met hooggeplaatste autoriteiten als deze neuroloog. (…) Als ik nu zou zwijgen, zou mijn móéder de arts verslag gaan doen van de stand van zaken. Dan zouden haar haperende, vochtige stemgeluid, haar kreupele Amsterdamse taal, haar onduidelijke, meestal incorrecte mededelingen door de kamer van neuroloog Janssen klinken.’
Joops hersentumor blijkt niet goed te behandelen; hooguit kan zijn lijden beperkt worden. Jaren later, wanneer het einde nadert, doet zijn zoon de belofte om kennis te gaan maken met Willem. Inmiddels weten we ook meer over de protagonist: als zestienjarige dacht hij nog boven zijn ouderlijk milieu uit te kunnen stijgen, maar na zijn mislukte studie woont hij net als andere familieleden op het Bickerseiland. Hij is een zwakkeling die voor alles een uitvlucht zoekt waardoor hij niets voor elkaar krijgt.
Mislukking en uitvlucht kunnen een interessant thema vormen, wanneer we meeleven met de overpeinzingen en het getob van een personage, maar juist daar schiet Het geschenk tekort. Het kostte me moeite mijn interesse vast te houden, omdat handelingen van de hoofdpersoon uit de lucht komen vallen. Waarom hij zich nergens toe kan zetten, blijft onduidelijk. Ook andere beslissingen hebben geen duidelijke reden. Zijn besluit om naar het geboortedorp Musselkanaal van zijn vader te gaan, bijvoorbeeld. Daar aangekomen op een stille zondagmiddag blijkt hijzelf ook geen idee te hebben waarom hij er is. In plaats van naar zijn familieverleden te zoeken, probeert hij maar het meisje uit de snackbar te versieren. En weer vraag je je af: waarom?
Het verslag van deze middag wisselt de ik-figuur af met een bedacht avontuur over zijn grootvader tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar omdat deze beide verhalen een einde hebben dat de lezer al enige tijd ziet aankomen, zorgen de verhalen niet voor extra spanning. Ondanks deze kunstgreep in het vertellen wil de roman er niet boeiender op worden.
In Snijders eerdere boeken zijn zijn scherpe en rake beschrijvingen geprezen. Ook in Het geschenk weet hij een situatie treffend neer te zetten, met name in het begin, maar geregeld is een herkenbaar beeld verworden tot een cliché. Zo heeft de hoofdpersoon als puber puisten en lang haar –uiteraard. Ook het volgende gesprek in het bejaardentehuis is wel erg stereotiep:
‘”Ja, zo zie je mekaar nog ’s een keertje, hè…”
“Ach welja, leuk toch…”
“Heb een mens toch nodig, af en toe een verzetje…”
“Ja hoor, zeker weten.”
“Anders zit je de hele tijd maar op die kamer…”‘
Het is jammer dat Het geschenk na een sterke opening de verwachting niet waar kan maken. Het lukt Snijder niet om de lezer het verhaal in te trekken. Je wordt geen deelgenoot van de beweegredenen van de hoofdpersoon waardoor het verhaal een aaneenrijging van uitvluchten en mislukkingen wordt. Een diepere laag van motieven ontbreekt. Iedere nieuw falen nam ik maar als kennisgeving aan. Zo ook het einde: ‘Het komt allemaal nog wel,’ sluit het boek af. Ik denk: het zal wel.
Deze bespreking is geschreven voor Recensieweb en ook aldaar te lezen.