Een maand of twee geleden stuitte ik erop, min of meer bij toeval en gelukkig was ik nog net op tijd. Het Das Mag Festival heeft namelijk een geniaal concept: dertig leesclubs tegelijk en daarna met zijn allen een feest in De Melkweg. Met een groep van 25 lezers een boek bespreken met de auteur erbij. Zo maak je een leesclub hip, ja. Het zong natuurlijk al een tijdje op Facebook (hoe moest ik dat weten?) dus toen ik mij wilde aanmelden was er nog maar weinig keus. Mijn grootste literaire held was al volgeboekt en van de auteurs die nog over waren koos ik voor Joe Dunthorne – min of meer op de gok; ik kende hem niet, maar het was een leuke aanleiding om eens iets geheel onbekends te lezen.

Das Mag had het goed georganiseerd. Een maand voor de leesclub ontving iedereen pakketje in de bus met daarin het boek, een kekke tas, een polsbandje als toegangsbewijs en de ‘instructie’ op een boekenlegger. De locaties waren allemaal in de binnenstad en een vriend en ik ontmoetten de anderen op de bovenste etage van Waterstone’s. Er was ook wat te drinken geregeld: gin tonic of bier – geen zoethoutthee bij deze leesclub. ‘Fuck it,’ dacht ik, ‘we doen twee gin tonic,’ en ik schonk twee glazen in.

Wild Abandon

In Wild Abandon wordt het leven beschreven in de commune Blaen-y-Llyn in het zuiden van Wales. De commune heeft het moeilijk en staat op het punt om ten onder te gaan: te weinig vaste bewoners, te weinig families met jonge kinderen. Er zijn voornamelijk wwoofers (world wide opportunities on organic farms), tijdelijke bewoners.

Parallel hieraan loopt ook het huwelijk tussen Don en Freya, mede-oprichters van de commune, op zijn einde. Freya wil weg bij Don, Don doet een ultieme poging om de commune te redden door een grote rave te organiseren, dochter Kate (17 jaar) loopt weg uit de commune en zoon Albert (11 jaar) omarmt de theorie over het einde van de wereld volgens de Mayakalender; alle gezinsleden nemen hun eigen uitvlucht.

Kate heeft genoeg van het hippieleven van haar familie en besluit bij haar vriendje Geraint in een doodnormale buitenwijk te gaan wonen. Deze passages in ‘suburbia’ waren wat mij betreft de beste. Pubers uit een gewoon gezin zouden uit rebellie zwaar alternatief worden (Dunthorne beschrijft dit in zijn debuutroman Submarine), Kate doet het omgekeerde. Door haar jarenlange leven in een commune en de indoctrinatie van (met name) Don is ze ervan overtuigd dat het leven in een normaal gezin verrot moet zijn. Ogenschijnlijk is alles leuk, gezellig en vredig, maar achter die façade… Zo heeft ze het immers gezien in films als American beauty.

Het levert passages met veel humor op. Zo denkt moeder Liz Kate (en haar zoon) een plezier te doen door Kate een cadeautje te geven:

‘Surprise! Mervyn’s naive but I’m not. Now you and Geraint share a room. I’m too old to wear it, but you’ll do it justice.’
When Kate didn’t immediately look inside, Liz pulled the two items out herself – high-waisted black lace knickers with beaded detail and a matching bra, longline, studded – which Liz held against herself, laughing. Kate hoped her face for stunned horror was the same as her face for happy surprise.

Ander voorbeeld: Mervyn, de vader van Geraint, heeft last van slapeloosheid. Samen met Kate zit hij ’s nachts uren naar de televisie te kijken, terwijl de slakken over het tapijt in huis kruipen. Kate, slechts gekleed in een T-shirt met de tekst ‘Life begins at 40’ met vader Mervyn naast haar – ik vind het prachtig! Ze komt erachter dat het leven in een gewoon huis met een gewoon gezin echt niet zo spannend is, zelfs als je je best ervoor doet. Ze wordt milder in haar opstandigheid.

Kate’s afwezigheid verslechtert de situatie in de commune. Albert, die toch al zo erg aan zijn zus gehecht is dat hij alleen wil douchen met haar erbij, is nog maar moeilijk onder controle te houden. Patrick, een andere oprichter van de commune, verdenkt Don ervan hem iets aan te willen doen om absoluut de baas te kunnen worden. In een poging om helemaal zelfvoorzienend te worden, sluiten ze de stroom af en gaan ze leven van hun eigen opgewekte stroom. Dat betekent natuurlijk wel dat er zuinig aangedaan moet worden, maar wie laat de hele nacht het licht branden?

De rave trekt veel feestgangers, verkleed en wel. Ook Freya en Kate keren voor de rave terug naar de commune. Een van de vaste bewoners loopt rond met een videocamera om een promofilmpje te maken, veelal met Don weinig flatteus in beeld. Op het hoogtepunt van het feest sluiten Albert en Isaac, een ander jongetje uit de commune dat ook gelooft in de Mayakalender, de stroom af: het geluid valt stil en vanaf een dak kondigt Albert het einde van de wereld aan. Helaas voor de jongetjes heeft het niet het geplande effect; eerder wordt het als een goed stuk performance art gezien. Na de rave vertrekken Isaac en zijn moeder Marina naar een andere commune. Wat rest is de zooi opruimen van het feest.

De leesclub

Ik schat ietsjes meer vrouwen dan mannen, maar niet veel. In een grote kring gezeten eerst even voorstellen. Een enkeling had het boek niet (uit)gelezen, maar was toch naar de hipste leesclub van Nederland gekomen – literatuur als lifestyle. Daarna een ronde waarin ieder mocht vertellen wat zijn/haar favoriete fragment, personage of wat dan ook was. Dat leek me een goede introductie, maar met 25 passages en vragen daarover gingen wel de hele twee uur voorbij – een inschattingsfoutje van de gespreksleider? We kwamen veel te weten over Dunthorne; veel vragen gingen over hoe hij het had geschreven, zijn onderzoek in communes, dat soort vragen. Opvallend ook hoeveel lezers via een U-bocht uiteindelijk gewoon over zichzelf willen vertellen: ‘I could really relate to that part of the book because when I was young…’

Erg jammer, want er kwam uiteindelijk niet een discussie over het boek tot stand. Wat er besproken werd, was fragmentarisch en veelal (niet echt gek als je de auteur erbij hebt) gerelateerd aan de schrijver zelf. Ik vond het boek aardig, met humor geschreven, maar ik vroeg me af of er nog iets meer aan het verhaal zat. Was het inderdaad niet zo diepgravend of had ik wat gemist? Mijn medeleesclubganger had er nog wel een theorie over; hij is erg into Wagner en diens Ring. Want die namen: Freya natuurlijk, en Don ligt dicht genoeg bij Wodan. Ze hebben een zelfgecreëerde ideale wereld (het Walhalla) en Patrick zou dan de rol van Alberich vervullen. Denk ook nog aan het stellen van regels voor de commune die Don ook zelf beperken. Uiteraard zijn vele verschillen, maar het is een interessante lezing.

Geheel aan het eind was er nog even tijd voor een extra vraag. En ja, heel even kon het interessant worden met de vraag (naar aanleiding van de verfilming van Submarine) naar het verschil tussen wat de schrijver in het verhaal stopt en wat een ander eruit haalt. Dat dat lang niet altijd hetzelfde is. En dat dat leuk is. Einde antwoord. Daarmee waren de twee uur ruim voorbij en was het tijd voor De Melkweg.

Ik heb nog nooit eerder een boek laten signeren, maar nu – fuck it, we doen het gewoon! – ging ik ook in de rij staan. Medeleesclubganger ook en dat bood nog net even gelegenheid om te vragen of de overeenkomsten met de Ring opzettelijk waren. Hij kreeg in zijn boek geschreven: ‘Kate as a valkirie. I love it!’ Zijn spelling zei alles, hij had er geen idee van.

Afterparty

De Melkweg was voor deze avond het epicentrum van jong en hip, schrijvend Nederland. Behoorlijk wat bekenden gesproken. Opvallend was dat bij iedereen een beetje het gevoel overheerste dat de leesclub wat tegenviel. Bij iedere groep lag het aan net iets anders, maar ik ben hoopvol gestemd: het moet mogelijk zijn om bij een volgende keer de discussies wat inhoudelijker en interessanter te maken. Het werd drukker in De Melkweg en ergens gedurende de avond raakte ik oorspronkelijk gezelschap kwijt en vond weer aansluiting bij ander.

Ik keek over mijn schouder en zag een jonge schrijver op handen gedragen worden door de Oude Zaal. Althans, crowdsurfen doet men toch niet op muziek van de Bee Gees? Het was ondertussen tegen vieren, de zaal raakte steeds leger. Ik ging naar huis. Het was een fantastisch leuke afterparty, maar de leesclub zelf… Met een licht katerig gevoel werd ik de volgende dag wakker.

Zie ook dit andere verslag van de leesclub met Joe Dunthorne.

Joe Dunthorne – Wild abandon
paperback, 243 p.
2e dr. Penguin