Geen weg terug

Hannah van Munster - Onder de drevenIn 2008 werd in Amsterdam een meisje veroordeeld voor het ontvoeren van een baby. Ze had haar gedetineerde vriend verteld dat ze zwanger was en toen hij uit de gevangenis kwam, moest ze hem een kind kunnen laten zien. De ontvoering zag ze als enige uitweg uit het web van leugens dat ze zelf geweven had. Hannah van Munster schreef haar tweede boek Onder de dreven over deze geschiedenis. Ze neemt hiervoor eenzelfde uitgangspunt: een wanhopig meisje, een vriend in de gevangenis en de leugen van een zwangerschap. De rest is de eigen fictie van Van Munster. In een mooie proloog beschrijft Van Munster het laatste moment waarop de leugens van geluk en van een gezin nog overeind staan. De volgende morgen zal zowel haar leven instorten als het zijne, maar nu nog niet. ‘Een nacht voor een leven.’

De setting voor dit verhaal is de Bijlmermeer – een aangename afwisseling van het centrum en de betere buurten uit de hoofdstad die zo vaak het literaire decor vormen. De hoofdpersoon in deze korte roman is de achttienjarige Jessye, die tot alles bereid is om haar vriendje aan zich te binden. Aanvankelijk is dat vooral seks, en dan met name wanneer Manú wil, maar gaandeweg denkt ze dat dat niet meer genoeg is.

Leugens

Jessye is een roodharig meisje. Ze is dik, heeft kleine borstjes en een moeilijke huid. Onzeker als ze is over haar uiterlijk, is ze verrast als Manú, een jongen die ze tijdens een festival in de Bijlmer ontmoet, op haar valt. ‘Met Manú was ze geen dik, vormeloos meisje. Om dat te weten had ze de pijn van zijn abrupte penetratie nodig.’ Maar hun relatie is eigenlijk van korte duur. Al snel laat Manú niets meer van zich horen. Jessye komt erachter dat hij in de gevangenis zit voor het bezit van een grote hoeveelheid cocaïne. Om weer met hem in contact te komen, verzint ze dat ze zwanger is – een leugen die ze te lang vol zal blijven houden.

Maar dat is niet de enige leugen in haar leven. Ze werkt bijvoorbeeld ook als pedicure, maar zonder diploma. Aanvankelijk helpt ze haar moeder als stagiaire terwijl ze een schriftelijke opleiding volgt. Ze is bijna klaar met de theorie, maar wordt een aantal keer pijnlijk geconfronteerd met haar gebrek aan ervaring. Een andere keer liegt ze tegen haar vader dat ze een weekendje weggaat met een vriendin; in werkelijkheid reist ze af naar het voormalig Oostblok voor een borstvergroting. Ze betaalt het met het geld dat bedoeld was voor het examen van haar opleiding.

Zo zijn er in dit korte verhaal nog heel wat zijsporen. Van Munster staat niet te lang stil bij de gebeurtenissen en haar brevitas doet afbreuk aan het verhaal. Wat al te gemakkelijk komt Jessye weg met haar leugens. Jessye’s vader Harry mag dan slechtziend zijn, het is toch wel erg vreemd dat hij bijvoorbeeld op geen enkele manier door lijkt te hebben dat zijn dochters borsten ineens zo veel groter worden, van ‘lege hulzen’ tot ‘een ruime cup D’.

Bijlmertragedie

Om een dikke buik te faken, draagt Jessye een kussentje onder haar kleren, maar ook dat ontlokt geen reactie bij vader Harry. De enige die wel begaan is met haar zwangerschap is Manú, op de keren dat Jessye hem komt opzoeken. Maar Jessye heeft een aantal keer het voornemen om de leugen af te breken; een keer bezoekt ze hem zónder het kussentje.

‘In haar hoofd oefent ze verklaringen die variëren. Ze begint met een uitleg: over haar onzekerheid, over haar vermoeden van Dahlia’s zwangerschap, haar angst weggestuurd te worden. Dat het was begonnen omdat ze dacht zwanger te zijn. En dat ze zijn aandacht wilde vasthouden toen ze die eenmaal had. Het is haar gewoonte niet om te liegen.’

Het zijn deze vragen waarop Onder de dreven mij geen overtuigend antwoord kon geven

Toch komt het er ook die keer niet van. Des te opmerkelijker dat Manú met geen woord rept over haar nu weer dunne buik. De ongeloofwaardigheid die hierdoor ontstaat maakt het niet makkelijk om erg betrokken te raken bij dit verhaal. Dit gevoel wordt versterkt doordat de verteller grote afstand houdt tot de personages. Jessye’s gedachten worden bijvoorbeeld beschreven in een taal die totaal niet bij het personage past – bij geen enkele achttienjarige eigenlijk:

‘Ze mag zich bewijzen als vriendin omdat hij meent dat zijn nageslacht en daarom zijn toekomst aan haar schoot ontspringt.’

foto(1)Op de omslag van Onder de dreven is een sticker geplakt met daarop ‘Bijlmertragedie’. Natuurlijk is dit verhaal een tragedie, maar wanneer het einde een bekend gegeven is, moet het boek het hebben van het drama dat zich daarvoor afspeelt. Hoe radeloos moet je zijn om andermans baby te ontvoeren? Hoe ver moet je vast zitten in de leugen van een eigen zwangerschap? Het zijn deze vragen waarop Onder de dreven mij geen overtuigend antwoord kon geven. Ik voelde nergens de paniek van Jessye omdat ze niet anders meer kon. Voor mijn gevoel was er altijd nog een weg terug.

Hannah van Munster - Onder de dreven | paperback, 159p. | 1e dr. Van Oorschot

Deze recensie is geschreven voor Recensieweb en ook aldaar te lezen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte