Eén op de twaalf Nederlanders is opgegroeid in een gezin met drankproblemen. Zestig procent van die kinderen krijgt als volwassene last van depressies, angststoornissen of verslavingen. Het cliché wil dat deze kinderen op een goudmijn zitten mochten ze ooit willen gaan schrijven, maar de misère zal altijd groter zijn dan de kwaliteit van het eventuele boek. Na Het beroep van mijn vader en Het echte leven was Kus van Julien Ignacio een nieuwe loot aan de stam van geweldaddigevaderliteratuur. En zonder meer het beste van deze drie.
Kus is een verhaal over vaders en zonen. Feysel Mansur en zijn zoontje Nanne die na een val in coma ligt. Feysel die ook zelf een zoontje is geweest. Terwijl Nanne in coma ligt, herinnert Feysel zich episoden van een voorbij leven. Hoe hij Luna leerde kennen, hoe ze een kind kregen, een gezin waren. Hoe hij zelf als kind was, bang voor de agressie van zijn getraumatiseerde vader. Rustig beschrijft Ignacio dit alles, mooi afwisselend tussen verleden en het heden. Hoe het met Nanne gaat, of hij uit coma raakt. Gesprekken met artsen. En de pijn bij hem en Luna, ouders, ex-geliefden.
Eén keer redde Feysel het leven van Nanne. Per toeval werd hij ‘s nachts wakker, ging bij de baby kijken en vond hem al bijna gestikt in de klamboe die naar beneden was gevallen. Maar een andere keer kon hij Nanne niet behoeden voor een val. Daarna breekt er iets bij Feysel, die we tot dan toe hebben leren kennen als een goede, liefdevolle vader. ‘En ik zag aan je ogen dat je het wist. Dat het mechaniek van de wereld gebroken was. Dat er bouten en schroeven zijn die geen vader voor je kan aandraaien.’ Om vervolgens bij een pijnlijke conclusie uit te komen: ‘Falen als vader is falen als mens.’
Au pair
Pijnlijk, en niet alleen voorbehouden aan vaders. Wie wil weten hoe moeders kunnen falen, leze Elke Geurts. Eerder las ik al De weg naar zee, nu ook de verhalen uit de bundel Lastmens. In het gelijknamige verhaal kan Wieke het moederschap niet aan. ‘Wieke had niets met kinderen, maar bracht op de valreep, anderhalf jaar na hun huwelijksdag keurig netjes een meisje ter wereld. (…) Wieke was hiertoe overgegaan omdat ze op maatschappelijk vlak dreigde te mislukken en dan maar beter een kind kon krijgen voordat het overal te laat voor was, en ze buiten elke boot viel.’
Er zit bij Elke Geurts een kier tussen de verteller en de personages waardoor de humor haast als vanzelf haar verhalen in stroomt. Wanneer Wieke bij de zandbak abusievelijk voor au pair wordt aangezien, besluit ze dat die rol haar beter past. Hoe ze het haar man Edmund, dat wil dus zeggen: vanaf dan haar werkgever, uitlegt ziet ze wel. Aanvankelijk lijkt het voordelen te hebben: ze maakt zich niet alleen minder druk, maar dochter Freya gedraagt zich ook daadwerkelijk makkelijker.
Maar in plaats van haar peuter walst nu een bevriende andere au pair over haar heen. Het maakt ‘Lastmens’ een buitengewoon grappig verhaal. Het knappe van Elke Geurts is dat ze haar personages nooit ridiculiseert, waardoor de humor gepaard gaat met de pijn van de achterliggende onmacht. Je gunt het kind dat hieronder te lijden heeft de liefde die ze missen. En de ouders ook.
Julien Ignacio – Kus | paperback, 176 p. | 1e dr. Van Oorschot Elke Geurts – Lastmens | paperback, 192 p. | 1e dr. Nieuw Amsterdam