De wijsheid van de kleine prins

Over De Kleine Prins van Antoine de Saint-Exupéry

Antoine de Saint-Exupéry de kleine prinsMijn eerste kennismaking met Le Petit Prince van Antoine de Saint-Exupéry dateert van voor ik me kan herinneren. Toen ik klein was hing er thuis een prentje aan de muur van een geel korenveld met een vos – een scène uit het verhaal. Latere kennismakingen via bewerkingen heb ik ook niet meer helder voor de geest, maar moeten er geweest zijn, want, jaren later, na genoeg vakantiezakgeld gespaard te hebben, herkende ik het blonde mannetje op het biljet van vijftig frank. Pas nu ik De Kleine Prins zelf gelezen heb, realiseer ik me hoe groot het gemis is van het verhaal nooit goed gekend te hebben.

Het wonder van Le Petit Prince

Dat zegt natuurlijk alles over het verhaal en dat is niet eens zo’n heel particuliere mening. Het is geen toeval dat Le Petit Prince na de Bijbel het meest vertaalde boek ter wereld is. Het is moeilijk voor te stellen, maar het boek is in meer dan 375 talen vertaald. Uiteraard zitten daar de grote officiële talen van landen bij, maar dus ook talloze kleine dialecten. Niet zelden zijn deze talen met uitsterven bedreigd waardoor De Kleine Prins tot de laatste getuigen behoort van het bestaan van die talen.

Over die vertalingen zag ik onlangs de schitterende documentaire Het wonder van Le Petit Prince van Marjoleine Boonstra. Ze begint haar documentaire met het Berbergezin van de vertaler van het Tamazight in de Marokkaanse woestijn. Ook spreekt ze de vertalers van het Sámi in het noorden van Finland, het Nawat in El Salvador en Tibetaans, die als balling in Parijs woont. De documentaire is niet alleen zo mooi vanwege de prachtige beelden. Het zijn ook de verhalen over de vertalingen. Want die blijken ook, en misschien wel vooral, verhalen te zijn over culturele onderdrukking.

En natuurlijk over waarom toch uitgerekend De Kleine Prins mensen van over de hele wereld zo aanspreekt. Wanneer je over literatuur spreekt is ‘universeel’ altijd een gevaarlijk woord, want zelden echt accuraat. Maar getuige de enorme hoeveelheid vertalingen wordt het bij dit boek toch moeilijk de gedachte te negeren dat we werkelijk met een universeel verhaal te maken hebben. Eigenlijk is dat ook wel begrijpelijk als je bedenkt wat een mooie wijsheden dit verhaal bevat.

Onzichtbaar

Die wijsheden zijn er al voordat het verhaal begonnen is. Wanneer Antoine de Saint-Exupéry zijn opdracht toelicht, schrijft hij: ‘Alle grote mensen zijn eerst kinderen geweest (maar alleen een héél enkele herinnert het zich).’ Het zet meteen de toon voor het verhaal van de vliegenier die na een noodlanding in de woestijn de kleine prins ontmoet.

Illustratie uit De Kleine Prins. Tekening van de auteur

De kleine prins begint te vertellen over zijn thuisplaneet Astroïde B612 en de reis die hij maakte. Onderweg kwam hij op verschillende planeten wonderlijke figuren tegen zoals de koning, de ijdeltuit en de zakenman. Stuk voor stuk zeggen ze dingen tegen het prinsje die je vaak genoeg hoort, maar die eigenlijk je reinste bizarrerie zijn. De verwondering van de kleine prins over de dingen die hij hoort is er een die de meeste mensen zich hebben afgeleerd.

De zevende planeet die de kleine prins aandoet is de aarde. Van de types die hij op de andere planeten had ontmoet, blijkt de aarde er vele te herbergen. Maar het meest gedenkwaardig is de vos die de kleine prins er ook ontmoet. Het gesprek tussen hen, en met name alles wat de vos zegt, is even prachtig als waar. Niet voor niets is een van de bekendste citaten uit het boek het geheim dat de vos aan de kleine prins vertelt. En dat citaat staat ook weer op dat mooie biljet van vijftig frank. Zij het niet in tekst. Op een wit vlak staat in witte inkt het schaap dat de verteller voor de kleine prins tekende. Maar zo dat je het alleen onder een bepaalde hoek ziet. On ne voit bien qu’avec le coeur. L’essentiel est invisible pour les yeux.

Antoine de Saint-Exupéry - De Kleine Prins | Le Petit Prince, vert. Laetitia de Beaufort-van Hamel | harde kaft, 96p. | 5e dr. Ad. Donker

4 gedachten over “De wijsheid van de kleine prins”

    1. De boa constrictor open staat op de andere kant van het biljet, en tegen het licht schijnt die inderdaad door. Dit is daarvoor niet het beste plaatje, maar ik kon er geen vinden in beter licht (niet zo gek natuurlijk, deze biljetten zijn natuurlijk lang niet meer in omloop).

  1. Just, wat een mooie recensie van De Kleine Prins. Ik kocht destijds (bij die aardige mevrouw van de AB) 4 stuks van de Pop-Up editie met integrale tekst, uitgegeven door Ad. Donker. 3 voor onze kinderen en 1 voor onszelf en die laatste ga ik, dankzij jouw verhaal, opnieuw lezen.
    Dank en veel succes.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte