Bekentenissen van een verzamelaar

Julian Barnes - A life with booksOngetwijfeld zal A life with books, een kort essay van Julian Barnes, door velen bespottelijk worden gevonden. Kun je liefde voor boeken uitleggen aan iemand die het niet kent? Ik geloof het niet. Kun je uitleggen waarom je met liefde meer geld betaalt voor een mooi gebonden boek, terwijl je ook het e-book kunt downloaden dat veel/iets goedkoper is – en wat een vreugd, je hoeft de stad niet in om naar een boekwinkel te gaan.

My last novel would have cost you £12.99 in a bookshop, about half that (plus postage) online, and a mere £4.79 as a Kindle download. The economics are unanswerable. Yet, fortunately, economics have never entirely controlled either reading or bookbuying.

Het is dan ook meer een essay voor iedereen die het allang met hem eens is en van boeken houdt – iemand zoals ik.

Barnes (1946) heeft altijd met boeken geleefd. Toen hij klein was waren het de boeken van zijn grootouders en ouders, toen hij zelf volwassen begon te worden ook zijn eigen. Als kind kon hij zich niet voorstellen dat er mensen waren die zónder boeken leefden. Een herkenbaar gevoel: ook ik ga niet tot nauwelijks om met mensen die nooit lezen. Maar onder lezers zijn er grote verschillen. Uiteraard leest de een meer dan de ander en lezen hoeft ook niet meteen te betekenen dat je ook boeken bezit. Opvallend hoeveel mensen met een kleine boekenkast toekunnen. Ik ben dan ook nog altijd benieuwd naar de verkoopcijfers van, zeg, de Billy van de afgelopen twintig jaar.

Maar Barnes is een verzamelaar en hij beschrijft hoe hij zijn eerste Penguinpaperbacks met boeklon kaftte – in mijn ogen dan weer een doodzonde. Later wordt hij echt bibliofiel en struint hij kleine antiquariaten af op zoek naar mooie boeken en eerste drukken. Uiteraard hoorden daar enkele miskopen bij (wie heeft ze niet?). Barnes is een completist wat hem volledige werken deed kopen van auteurs van wie hij enkele werken of slechts één goed vond. Of boeken van figuren die iets te maken hadden met een geliefde auteur en uiteraard weet hij geen maat te houden: hij koopt meer dan hij lezen kan.

I still buy books faster than I can read them. But again, this feels completely normal: how weird would it be to have around only as many books as you have time to read in the rest of your life.

Bibliofilie tegenwoordig

Voor internet was het op zoek gaan naar speciale boeken een flinke onderneming. Je kwam het hele land door en misschien stuitte je in een of ander klein winkeltje op en prachtuitgave die nog te betalen was ook. Maar die romantiek is niet meer. Ten eerste omdat vele antiquariaten inmiddels de deuren hebben moeten sluiten en tweede doordat internet verrassingen welhaast uitsluit. Via verschillende websites kun je meteen te weten komen waar een titel is, en meteen ook verschillende exemplaren vergelijken qua staat en prijs. Dit verkleint de kans op het doen van een miskoop natuurlijk enorm: je ziet zo of de de een voor een vergelijkbaar exemplaar niet twee keer zo veel vraagt als zijn collega elders. Zo iemand krijgt van mij dan al snel de bijnaam boef.

Reading is a majority skill, but a minority art.

De achterflap belooft dat A life with books een ‘powerful case’ maakt voor het primaat van het geprinte boek. Zoals ik aan het begin al stelde: ik heb daar wat moeite mee, want het blijft veelal een gevoelskwestie die moeilijk uit te leggen is. Barnes schrijft inderdaad dat elk boek anders eruit ziet en anders ruikt (heerlijk, als een boek van een roker is geweest!) en dat alle e-books er hetzelfde uitzien. Misschien, schertst Barnes, zal de Kindle ooit een geurfunctie krijgen die je Dickens inderdaad naar vochtig papier, weer en nicotine doet ruiken. Maar ja, dan moet er nog wel gelezen worden, maar daar is Barnes positief over. Hij hoort niet bij de sombermannen die denken dat het ooit over zal zijn met lezen en boeken. Natuurlijk, er zullen altijd niet-lezers zijn, slechte lezers en luie lezers, maar die waren er altijd al. ‘Reading is a majority skill, but a minority art.’

De vraag is uiteraard of er genoeg mensen over blijven die genoeg waarde hechten aan een boek of aan lezen in het algemeen. Er zijn tallozen die ver komen in het leven zonder het lezen van boeken. Dat is natuurlijk een treurig toekomstbeeld voor diegenen die vanzelfsprekend van boeken houden, maar Barnes legt terecht ook verantwoordelijkheid van het boek zelf:

Books will have to earn their keep – and so will bookshops. Books will have to become more desirable: not luxury goods but well-designed, attractive, making us want to pick them up, buy them, give them as presents, keep them, think about rereading them en remember in later years that it was the edition in which we first encountered what lay inside. I have no Luddite prejudice against new technology; it’s just that books look as if they contain knowledge, while e-readers look as if they contain information.

Dat mogen verschillende uitgeverijen zich aantrekken, om te voorkomen dat het boek eenzelfde lot beschoren is als de cd.

Julian Barnes – A life with books
paperback, 27 p.
1e dr. Jonathan Cape Random House

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte