De tweede scene van de film Capote is eigenlijk veel mooier dan de eerste waarin de vermoorde familie Clutter gevonden wordt. In die tweede scène zien we Truman Capote op een feestje te midden van zijn vrienden uit de high society in New York. Sterke verhalen, een makkelijke grap: Capote is een geliefde gast. De sfeer van die wereld wordt mooi gevangen. De roman die hij over dit milieu wilde schrijven voltooide hij nooit, maar in enkele verhalen weet hij die sfeer ook goed te treffen. Trouwens, in het algemeen is het juist de sfeer die alle verhalen van Capote de moeite waard maken.
Kil en onpersoonlijk
Wie de verzameling Alle verhalen van Truman Capote leest, ziet New York in een aantal verhalen terug. Bijvoorbeeld in de twee aan elkaar verwante verhalen ‘Je eigen nerts’ en ‘Het koopje’ of in het latere verhaal ‘Mojave’. Heel aardige verhalen, waarin Capote met een enkel detail de wereld van welgesteld New York neerzet. Maar de stad is kan zich ook van een andere kant laten zien, bijvoorbeeld in ‘De havik zonder kop’ of ‘Meneer Malheur’ – mijn favoriet van alle verhalen. New York is ineens een kille, onpersoonlijke stad geworden.
In ‘Meneer Malheur’ koopt de wat mysterieuze Mr. Revercomb dromen op. Letterlijk: vertel hem een droom en hij geeft je een envelopje met geld mee. Om op zichzelf te kunnen wonen verkoopt Sylvia haar dromen. Al snel ontdekt Sylvia echter de nadelen hiervan. Ze lijkt wel een verslaafde die steeds meer afhankelijk is van Mr. Revercomb, die niet voor niets de bijnaam meneer Malheur heeft. Afstand doen van je dromen: het verhaal blijft op het niveau van de letterlijke betekenis, maar als lezer voel je steeds de figuurlijke betekenis er doorheen schemeren. De sfeer en de manier waarop het onderscheid tussen droom en werkelijkheid begint te vervagen maakt dit verhaal tot een van de hoogtepunten van deze verzameling.
Deep South
In Alle verhalen zien we twee werelden uit het leven van Capote. Op latere leeftijd woonde hij in New York, zijn jeugd bracht hij door in het diepe zuiden van de VS. Hij werd in 1924 in New Orleans geboren en bracht zijn jeugd door in Alabama. Van de verhalen die in het zuiden spelen is ‘Een nachtboom’ een van de hoogtepunten. Ook dit verhaal kent de sfeer van de southern gothic. In dit verhaal stapt de negentienjarige Kay een nachttrein in. De beschrijving van de trein zet meteen de toon:
Het rijtuig was een relict met een gehavend interieur dat bestond uit oude rode pluchen banken, hier en daar kaal, en afbladderend jodiumkleurig houtwerk. Een ouderwetse koperen lamp die aan het plafond hing zag er romantisch en misplaatst uit. Ranzige rook verpestte de lucht; de verwarmde benauwdheid van de wagon accentueerde de muffe walm van weggegooide boterhammen, klokhuizen en sinaasappelschillen […]
De andere passagiers in haar coupé lijken aanvankelijk gezellig. Als snel laten ze zich echter kennen als een stel creeps aan wie niet te ontkomen valt.
Een ander favoriet uit Alle verhalen is ‘Sluit een laatste deur’ – ook spelend in het zuiden – dat meteen schitterend begint: ‘“Moet je horen, Walter, als iedereen je onaardig vindt, je tegenwerkt, dan moet je niet denken dat ze dat zomaar doen; daar maak je het zelf naar.”’ In wel meer verhalen begint Capote overigens meteen goed. Prachtig hoe achteloos bijvoorbeeld het verhaal ‘Mijn kant van de zaak’ begint: ‘Ik weet best wat er over me wordt gezegd, en je kunt partij kiezen voor hen of voor mij, dat moet je zelf weten.’
Vorm
Truman Capote zal altijd vooral de schrijver zijn van Breakfast at Tiffany’s en In cold blood. Niet voor niets gaat de film Capote over het schrijven van deze laatste roman – met een geweldige Philip Seymour Hoffman als Capote. Maar zijn hele schrijverscarrière heeft hij ook korte verhalen geschreven. Sterker nog, alles wat hij als schrijver vermag, heeft hij aan dit genre te danken, zei hij eens in een prachtig interview met The Paris Review.
En als er iets bepalend is voor de kwaliteit van Capote’s korte verhalen, dan is het wel de vorm – meer dan de plot. ‘The test of whether or not a writer has divined the natural shape of his story is just this: after reading it, can you imagine it differently, or does it silence your imagination and seem to you absolute and final? As an orange is final. As an orange is something nature has made just right,’ zei Capote in hetzelfde interview.
Nu zijn alle verhalen die Capote schreef tussen 1943 en 1982 voor het eerst in het Nederlands bijeengebracht. Als ik Alle verhalen mag vergelijken met een rijk gevulde fruitschaal, dan zitten er zeker een paar prachtige sinaasappels in.
Truman Capote – Alle verhalen
vert. door Guido Golüke, Joop van Helmond en Harry Pallemans
paperback, 413p.
1e dr. Uitgeverij Podium