Twee meisjes en een oudere man

Over Twee meisjes en ik van A.H. Nijhoff

A.H. Nijhoff - Twee meisjes en ikOm zijn scheiding achter zich te laten gaat een 28-jarige arts naar Cornwall in Zuid-Engeland. Een ontmoeting aldaar met twee veel jongere meisjes, haast nog kinderen, zal zijn verdere leven voor een groot deel bepalen. ‘Wij waren eenvoudig een bond van drie, twee meisjes en een oudere man, de toeschouwer die zichzelf verloren heeft in het voorwerp van zijn belangstelling,’ herinnert hij zicht later. Tussen de arts – hij wordt Bill genoemd – en de meisjes ontstaat een vriendschap, maar onder de oppervlakte spelen meer gevoelens een rol. Twee meisjes en ik van A.H. Nijhoff vertelt uitgebreid het verloop van deze gecompliceerde driehoeksrelatie.

Twee meisjes en ik is een ‘herontdekte’ roman zoals er de laatste jaren meer boeken opnieuw als klassieker onder de aandacht zijn gebracht. Nadat deze roman in 1996 al eens door de feministische uitgeverij Vita is heruit­ge­geven, heeft nu Cossee een nieuwe uitgave verzorgd, voorzien van een uitgebreid nawoord over het ontstaan van de roman en het leven van de auteur. De roman verscheen voor het eerst in 1931. Gepubliceerd onder de naam A.H. Nijhoff, was het het debuut van Netty Nijhoff-Wind, de vrouw van dichter Martinus Nijhoff.

De reacties op het boek destijds waren gemengd. Literatoren als J.J. Slauerhoff en Jan Campert onthaalden Nijhoff als nieuw literair talent. Andere critici namen echter aanstoot aan de ‘ontaarde’ personages en het vermoeden van een liefde tussen twee vrouwen. De roman was na publicatie ‘uitgeleverd aan bewondering en schandaal’, zo staat in het nawoord.

Eerste ontmoeting

In het eerste deel van Twee vrouwen en ik doet Bill via dagboek­notities verslag van zijn verblijf in Cornwall. Hij vertelt over de ontmoeting met de Nederlandse meisjes Juan en Ann. De eerste is een ziekelijk meisje dat met haar nurse aan de Zuid-Engelse kust verblijft om te herstellen. Ann is de dochter van een kolonel die Bill in Cornwall ontmoet. Ze is een levendig en fel roodharig meisje dat bij de eerste ontmoeting enthousiast wil spelen. Tijdens hun verblijf aan de kust ontstaat een vriendschap tussen de drie.

Het tweede deel van de roman blikt twintig jaar later terug op het verloop van de vriendschap. Dit deel is niet meer in dagboekvorm geschreven maar is het resultaat van de romanambities van Bill waar hij in het eerste deel al gewag van maakte. In de tussenliggende jaren heeft Bill zich gevestigd in Mook, vlakbij een buitenhuis van de familie van Juan in Groesbeek, waar zij later ook regelmatig zal zijn. Ann en haar familie wonen in Den Haag.

Bill en Juan zwermen om Ann heen als vrienden, maar koesteren meer dan vriendschap­pelijke gevoelens voor haar. Ann trouwt echter met een ander, Cyril, en vertrekt met hem naar Parijs. Gemakkelijk is hun leven daar echter niet. Ze hebben regelmatig geldzorgen en de ‘drogues’ die Cyril gebruikt zorgen regelmatig voor problemen. Ondanks het minder frequente contact blijft Bill klaarstaan om Ann te helpen.

Fijn psychologisch portret

Het zijn de beide meisjes Juan en Ann die, elk op hun eigen wijze, zelfstandig zijn en het leven kiezen dat ze wensen. Juan gaat veel naar het buitenland wanneer ze wil en zit lang niet altijd te wachten op Bill met zijn goede bedoelingen voor haar en haar gezondheid. Ook Ann kiest voor haar eigen, rommelige, leven met Cyril in Parijs. In Bills verhouding tot Ann herkent de lezer het dilemma van de verliefde die meer wil zijn dan ‘slechts vrienden’.

Want ik heb toen, voor het eerst maar onherroepelijk, begrepen dat dit kortstondige geluk slechts een episode zou zijn in het grotere verband van onze vier levens, een episode die, vanzelfsprekend uit onze vriendschap voortgekomen, even vanzelfsprekend zich weer in die vriendschap zou verliezen.

Voor wie de roman nu leest, is de ophef over Twee meisjes en ik bij verschijning enigszins verbazing­wek­kend. Niet alleen omdat we inmiddels niet meer opkijken van de gebeurtenissen in de roman, maar vooral omdat alles slechts in bedekte termen wordt beschreven. Voor de lezer van nu biedt A.H. Nijhoffs roman een fijn psychologisch portret van een oudere man wiens leven beheerst wordt door de vriendschap voor twee onafhankelijke vrouwen.

Deze recensie verscheen eerder op literairnederland.nl.

A.H. Nijhoff - Twee meisjes en ik | paperback, 320p. | z.d. Cossee

2 gedachten aan “Twee meisjes en een oudere man”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte