Het beest binnen

Over Het echte leven van Adeline Dieudonné

Adeline Dieudonné - Het echte levenVan alle opgezette dieren is de hyena de meest angstaanjagende. In het huis van de hoofdpersoon van Het echte leven, een meisje van tien jaar, zijn vier kamers. Eén voor haar ouders, één voor haar broertje, één voor haarzelf en één voor de kadavers. Deze debuutroman van de Belgische actrice en theater­maakster Adeline Dieudonné is een macabere vertelling waarin het meisje probeert te ontkomen aan dit huis vol dode beesten.

‘We woonden in de demowijk, een nieuwbouwwijk met een vijftigtal kleine grijze huizen die als grafstenen op een rij stonden.’ Niet alleen voor het huis worden metaforen van de dood gebruikt. Haar vader omschrijft de vertelster als ‘een slachter’. En haar moeder: ‘waarschijnlijk zag ze er toen uit als een primitieve, eencellige, half doorschijnende levensvorm. Een amoebe’. Hoeveel leven gaat daarvan uit?

Tijdmachine

Dieudonné beschrijft een ongelukkige gezinssituatie: een agressieve alcoholist als vader en een doods­bange moeder; alleen met haar jongere broertje Gilles heeft het meisje een warme band. Maar dat verandert nadat de twee kinderen getuige zijn van een ongeluk. Het trauma zorgt voor een verwijdering tussen hen en Gilles trekt langzamerhand meer naar zijn vader toe. In plaats van met zijn zusje te spelen gaat hij met zijn vader naar de schietbaan.

De vrolijk­heid die ze van haar broertje kende is verdwenen. Het meisje vreest zelfs dat de hyena van Gilles bezit heeft genomen. Uit alle macht probeert ze het ongeluk ongedaan te maken om Gilles te redden. In haar kinderlijke naïviteit wil ze een tijdmachine bouwen om terug te kunnen gaan naar het moment voor het ongeluk.

De belevingswereld van een kind

Met de gekozen vertelstem overtuigt Dieudonné niet volledig. Het echte leven beschrijft de jeugd van het meisje tussen haar tiende en haar vijftiende. Het verhaal wordt achteraf verteld door de hoofd­persoon waarbij de vertelster haar jongere zelf wat al te wijze bespiegelingen meegeeft – ook al is het meisje nog zo intelligent. Het zet de lezer bij vlagen op grote afstand van de gebeurtenissen. Welke dertienjarige maakt bijvoorbeeld analyses van Disneyfilms als de volgende?

Ik ging bij Takeshi zitten en keek naar Simba, die met de geest van zijn vader in de wolken praatte. Opeens zag ik dat de Disney-studio’s bij het schrijven van het scenario flink uit Hamlet hadden geput. De geest van de vader die tot zijn zoon spreekt: ‘Vergeet niet wie je bent,’ de broer van de koning die die laatste vermoordt om zelf de troon te bestijgen, de verbannen held, het in de tekenfilm alomtegenwoordige beeld van de schedel, de verwijzing naar de waanzin die wordt belichaamd door de aap. Het enige verschil was dat Horatio een winden latend wrattenzwijn was geworden.

Bij het lezen dringt de vergelijking zich op met Het beroep van mijn vader, de roman van Sorj Chalandon die eerder dit jaar ook bij Atlas Contact verscheen. In deze roman beschrijft Chalandon ook een moeilijke jeugd vol geweld, gezien door de ogen van een jongen. In tegenstelling tot Dieudonné weet Chalandon een belevings­wereld neer te zetten die past bij de leeftijd van het personage. Dat zorgt niet alleen voor een sterke dramatiek – als lezer heb je beter door wat er speelt dan de jonge hoofdpersoon – maar ook een grotere betrokkenheid bij het verhaal. Bij Het echte leven mist dat, vooral in het begin; naarmate de roman vordert laat dat bezwaar zich minder gelden.

Ontsnappen

Om van haar thuissituatie te ontsnappen vlucht de hoofdpersoon in haar schoolwerk en haar bijbaantje als oppas. Maar haar vader houdt haar, net als haar moeder, in zijn gewelddadige greep. Het einde van de roman is even theatraal als gruwelijk. Dieudonné toont het beest binnen in de mens. Het beest in de vader, in het meisje, in haar broertje en zelfs in haar moeder. De vraag hoe overtui­gend de belevings­wereld is van het meisje, inmiddels vijftien jaar, doet er op dat moment minder toe. Haar wil om niet gegrepen te worden door het beest, geen prooi te zijn, overtuigt des te meer.

Adeline Dieudonné - Het echte leven | paperback, 208p | 1e dr. Atlas Contact

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte