Eindelijk uit: Infinite Jest

infinite jestNooit eerder las ik een boek uit met zo’n groot gevoel van overwinning. Het heeft me ruim drie maanden gekost, maar nu is Infinite Jest uit! Eindelijk. Begrijp me niet verkeerd: het waren in het geheel geen onplezierige maanden die ik met Infinite Jest doorbracht; het lezen duurde alleen ongelofelijk lang. En meer dan eens was het gewoon heel hard doorwerken om door het boek heen te komen.

Achteraf gezien was het natuurlijk ook volstrekt onverantwoord, zonder enige training met dit boek van David Foster Wallace beginnen – aan een marathon begin je ook niet even op een zomermiddag. Maar wat een boek is het – erg goed en ook grappig genoeg om door te blijven lezen.

En dan de vraag: waar gaat het over? Zij die me het boek hebben zien meeslepen, heb ik moeten teleurstellen met het antwoord: eigenlijk geen idee. Er is te veel om zo op te noemen. Hoe meer ik over het boek lees, des te meer ik het gevoel krijg het meteen te moeten herlezen om te kijken wat ik allemaal gemist heb. Een mooi boek voor een serieuze leesclub dus.

David Foster Wallace

Wallace (geboren in 1962) bracht zijn jeugd door in  Champaign, Il, een jeugd die hij in Harper’s Magazine (december 1991) beschreef. ‘I’d grown up inside vectors, lines and lines athwart lines, grids – and on the scale of horizons, broad curving lines of geographic force, the weird topographical drain swirl of a whole lot of ice-ironed flatland that sits and spins atop plates’. Lijnen en rasters: niet alleen het stratenplan van Champaign was zo opgebouwd, ook de tennisbaan. Het net, de lijnen, een oneffenheid op de baan of scheurtjes waren zijn coördinatiepunten in het spel.

David Foster WallaceTussen zijn twaalfde en vijftiende was Wallace een goede jeugdspeler – Wallace spreekt zelf altijd van ‘near-great’. Hij kon heus wel iets op de tennisbaan, maar niet genoeg om echt goed te worden. Hij had te weinig atletisch talent: niet snel, niet sterk en hij kon een tennisbal niet harder slaan dan de meisjes van zijn leeftijd. Zijn kwaliteit? Hij kende beperkingen – niet alleen zijn eigen, maar ook die van de tennisbaan. ‘Play the whole court’, zoals dat heet, was zijn grote kracht.

Hij leerde tennissen op niet zulke goede tennisbanen, banen die net niet egaal zijn. En dan heb je ook nog eens de zomerse wind in Illinois. Wallace kon spelen met de elementen, zijn tegenstanders tot op zekere hoogte niet. In moeilijk weer was Wallace op zijn best en joeg hij veel sterker of getalenteerder spelers van de baan. De ironie van zijn kwaliteit als speler was alleen dat naarmate hij beter werd, hij op betere banen speelde, waaromheen ook nog eens windschermen stonden.

‘Playing on a perfect court was for me like threading water out of sight of land: I never knew where I was out there.’

Tennis, verslaving en terrorisme

Uit deze flirt met toptennis heeft Wallace geput voor zijn roman Infinite Jest. Voor een deel speelt het op de Enfield Tennis Academy. We lezen over een groep jongens tussen de zestien en achttien jaar: hun brute trainingen, spelletjes, stiekem joints roken voor het eten. De academie is opgericht door de inmiddels overleden James O. Incandenza, filmregisseur en vader van Orin, Hal en Mario. Hal is de een na beste tennisser op de academie, gezegend met een fenomenaal geheugen en verslaafd aan drugs.

Niet ver van de academie staat Ennet House, een huis waar ex-verslaafden wonen en proberen van de drank en drugs af te blijven. Een van de verbanden tussen dit huis en de academie is bewoonster Joelle van Dyne die in vroeger jaren actrice was in de films van vader Incandenza. Een van de films die James ‘Himself’ Incandenza heeft gemaakt heet Infinite Jest, een film die de reputatie heeft van dodelijk leuk: het is de ultieme entertainment en na het kijken van de film zou je niets anders meer willen dan deze film. De kijker zal voor de televisie sterven.

En dan zijn er ook nog terroristen uit Quebec met separatistische ideeën. Mexico, de VS en Canada zijn  – Infinite Jest speelt in de nabije toekomst – een grote superstaat geworden waar zij zich van willen afscheiden. Hun plan bestaat eruit om de mastertape van Infinite Jest (de film) te bemachtigen en iedereen hieraan bloot te stellen. Hun queeste naar de mastertape leidt naar de familie Incandenza en Ennet house.

Zelfs als ruwste schets voelt bovenstaande stupide aan. Verhalen lopen door elkaar heen, personages hebben op allerlei manieren verband met elkaar en bovendien: er zijn iets van 200 meer en minder belangrijke figuren, van wie sommigen een en dezelfde blijken te zijn. Zie dan nog maar eens het verhaal helemaal te volgen.

Daarbij is het een lastig Engels in verschillende registers en dialecten, zijn er zinnen die gerust een pagina lang doorgaan (wel grammaticaal correct, maar toch) en heb ik het nadeel als niet-Amerikaan stomweg de cultuur niet goed genoeg te kennen om alles te snappen. Je begrijpt dat het lezen van Infinite Jest geen gemakkelijke opgave was. Maar wel zeer de moeite waard.

David Foster Wallace – Infinite Jest
paperback, 1079 p.
z.d. Abacus

David Foster Wallace, ‘Tennis, trigonometry, tornadoes. A midwestern boyhood’.
In: Harper’s Magazine, december 1991.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Blijf op de hoogte